فرهنگی

وقتی برف تا بام‌ها می‌رسید و دل‌ها به هم نزدیک‌ بود

نوشته شده توسط admin در تاریخ 29 قوس 1404

اشتراک گذاری: فیسبوک | توییتر | واتس‌اپ | لینکدین
بازدیدها: 13

---

نویسنده: مژده ظفری بخشی

سراپردهٔ روزگار حکایتی دیگری داشت؛ مردم هنوز در دهکده‌ها بسر می‌بردند، شهرها پدید نیامده بود. روزگارِ سخت و طاقت‌فرسایی بود، چون هنوز برق و روشنایی لامپ‌های در و دیوارها و کلبه‌ها وجود نداشت، آجرهای پخته سر نرسیده بود؛ خانه‌ها همه گلی بودند و قلب‌ها صاف و عشق آیین‌نامه‌ای سفره‌های دل‌ها بود. 

زندگی سیر ناسوده‌گی خودش را داشت. زمستان سیطره‌ی غالبانه داشت؛ برف تا پشت بام‌ها و پنجره‌ها سنگینی می‌کرد. شب‌ها تیره و تار بود و چراغ تیلی و شیطان‌چراغک‌ها بر سر صندلی‌ها نور خفیفی از خود پخش می‌نمود. 

دیوان‌های شعری دوران کلاسیک همیشه سر صندلی‌ها/کرسی‌ها قرار می‌داشت و در اوقات فراغت، خاصه شب یلدا، خانواده‌ها گردهم جمع می‌شدند و یکی از اعضای خانواده که بزرگ و مسن بود، دانشی و سوادی داشت؛ غزلیات حافظ یا شهنامه را با صدای بلند می‌خواند و عضو دیگر آن را تفسیر می‌کرد و بقیه اعضای خانواده گوش فرا می‌دادند. 

شب یلدا را سفره‌ای داشتند از میوه‌جات خشک فصلی، توت و چاربمغز و تلخان. این بسته‌گی به زیستمان و فرآورده‌های آن داشته است.

آن‌چه بشر امروز دارد، دیروز نداشت؛ ولی حسرت زندگی پیشینه بر قلب‌ها حسرتی دارد. آن دورهمی‌ها کمتر شده است. خستگی‌های امروز به سنگینی بارش برف‌های می‌ماند که در قدیم‌ها آن را به تهاجم و یورش‌گری دشمن مانند می‌دانستند و حتی در فصل گرما، ۱۸ ماه سرطان که آفتاب‌گشت «رخ‌به‌زمستان» یاد می‌شد، آماده‌گی‌های لازم را می‌گرفتند تا در فصل سرما، از هر لحاظ مجهز بوده باشند. 

آفتاب‌گشت ۱۸ ماه دی/جدی را رخ‌به بِهی می‌گفتند؛ که بعد از آن شب‌ها کوتاه و روزها بلند می‌شد و موسم کار و زحمت و شخم‌زدن زمین و باغ‌داری آغاز می‌گردید. روشنایی روزهای بلند آرام‌آرام به زندگی مردم برمی‌گشت و تیرگی و ظلمت با کوتاه‌شدن شب‌ها رخت برمی‌بست.

خراسانی‌ها در قدیم‌ها، شب آخر ماه قوس را که فردای آن ماه جدی شروع می‌شد جشن می‌گرفتند که شب یلدا نام گرفت و تا امروز ادامه دارد و خواهد داشت؛ فرهنگی که از نیاکان بر اساس محاسبات و دانش نجومی و یافته‌های مردم در سطوح مختلفی که داشتند به یادگار و میراث رسیده است و آن را در طول سالیان و قرن‌ها و اعصار متمادی عزیز داشته‌اند و از آن پاس‌داری می‌کردند و ارتباطی به باور مذهبی ندارد.