سیاسی

از دربار شاهی تا حکومت طالبان؛ آژانس باختر ۸۶ ساله شد

نوشته شده توسط admin در تاریخ 11 عقرب 1404

اشتراک گذاری: فیسبوک | توییتر | واتس‌اپ | لینکدین
بازدیدها: 121

---

بابک بهرام

آژانس خبری دولتی باختر یکی از قدیمی‌ترین نهادهای رسانه‌ای افغانستان است که در طول بیش از هشت دهه، شاهد دگرگونی‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بسیاری در کشور بوده است. این آژانس، از زمان تأسیس تاکنون، در دوره‌های مختلف تاریخی نقش‌های گوناگونی در عرصهٔ اطلاع‌رسانی ایفا کرده است.

پیدایش و شکل‌گیری آژانس باختر

آژانس خبری باختر در نخستین روز ماه نوامبر سال ۱۹۳۹ میلادی، در زمان پادشاهی محمد ظاهر شاه تأسیس شد. در آن دوره، دولت افغانستان در تلاش بود تا پایه‌های نهادهای علمی و رسانه‌ای را مستحکم سازد. 

این آژانس در آغاز فعالیت خود با نام «آژانس خبری افغانستان» شناخته می‌شد، اما پس از مدتی نام آن به «باختر» تغییر یافت. در سال‌های نخست، وظیفهٔ اصلی باختر انتشار خبرهای رسمی دربار شاهی و رویدادهای حکومتی بود.

با تغییر نظام سیاسی در سال ۱۹۷۳ و تشکیل نخستین جمهوری به رهبری محمد داوود خان، توجه ویژه‌ای به رسانه‌های دولتی از جمله رادیو، تلویزیون و آژانس باختر صورت گرفت. در آن زمان هنوز تلویزیون افغانستان به‌صورت رسمی آغاز به کار نکرده بود، اما داوود خان پروژهٔ تأسیس آن را پایه‌گذاری کرد تا کشور را در عرصهٔ رسانه هم‌گام با جهان سازد.

در پی کودتای کمونیستی سال ۱۹۷۸، آژانس باختر به ابزاری برای تبلیغات حزبی تبدیل شد و نقش آن بیشتر در خدمت اهداف سیاسی و جنگی قرار گرفت. دههٔ ۱۹۹۰ میلادی نیز هم‌زمان با جنگ‌های داخلی، شاهد فروپاشی نظم رسانه‌ای در کشور بود و بسیاری از نهادهای خبری، از جمله باختر، زیر کنترل گروه‌ها و احزاب مختلف درآمدند.

دوران جدید فعالیت و گسترش زبانی

در سال ۱۹۹۲، بخش انگلیسی آژانس باختر آغاز به کار کرد و ده سال بعد، در سال ۲۰۰۲، همکاری‌های بین‌المللی آن با آژانس خبری فرانسه از طریق تبادل اخبار و اطلاعات ماهواره‌ای گسترش یافت. 

در حال حاضر، باختر خبرهای خود را نه‌تنها به زبان‌های ملی پشتو، فارسی‌دری و ازبیکی، بلکه به زبان‌های انگلیسی، عربی، روسی، اردو و چینی نیز منتشر می‌کند.

باختر در دورهٔ کنونی

اکنون این آژانس تحت رژیم طالبان فعالیت دارد و تمرکز عمدهٔ آن بر پوشش برنامه‌ها، سفرها و دیدارهای رسمی مقام‌های این گروه و گزارش پروژه‌های طالبان در ولایت‌هاست. 

در سراسر افغانستان، باختر حدود ۱۰۰ خبرنگار در ۳۴ ولایت دارد که روزانه ده‌ها خبر تهیه و منتشر می‌کنند. با وجود گستردگی شبکهٔ خبرنگاران، کارشناسان رسانه معتقدند کیفیت محتوای این آژانس در مقایسه با بسیاری از نهادهای خبری جهان پایین‌تر است.

باختر از زمان تأسیس تا امروز، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ از انتشار اخبار درباری در دوران سلطنت گرفته تا ایفای نقش تبلیغاتی در دوره‌های جنگ و تحولات سیاسی. 

با وجود انتقادها نسبت به کیفیت و استقلال کاری، این نهاد همچنان یکی از ستون‌های قدیمی رسانه‌ای افغانستان به‌شمار می‌رود و می‌تواند در آینده، با اصلاح ساختار و تقویت آزادی اطلاع‌رسانی، نقش مؤثرتری در عرصهٔ رسانه‌ای کشور ایفا کند.