سیاسی

توهم پایان تالب و گزینه‌ی تعامل و تقابل با تالب

نوشته شده توسط admin در تاریخ 22 قوس 1404

اشتراک گذاری: فیسبوک | توییتر | واتس‌اپ | لینکدین
بازدیدها: 61

---

نویسنده: مبین شیرزاد

خبرگزاری ثانیه : برخی بدین‌باور اند که پروژه تالب ختم است. هرگونه تعامل با تالب به حیات آن می‌افزاید. نه چنین نیست. تالب بخشی از واقعیت بدنه اجتماعی افغانستان است. نه کنارگذاشتن آن راه‌حل است و نه تعامل بدون‌ چون‌وچرا. تالب به‌مثابه‌ی تفکر تازه و داری بنیان قومی‌ و اجتماعی و ایدولوژیک در داخل و منطقه و فرامنطقه شناخته‌شده است. هرگونه‌ی ساده‌انگاری پیرامون جریان تالب تکرار چرخه‌ای باطل پسا بن را بازتولید می‌کند. چرخه‌ای که تالب نه مهار؛ بل‌که دوباره در چارچوب اپوزیسون و نیروی مسلح و استخباراتی بازتولید می‌شود.

جریان‌های ضدتالب دو گزینه بیش در مواجهه با تالب ندارند. «تعامل یا تقابل»، هر دو گزینه انتخاب دشواری فرارهی، آنها می‌گذارد. تالب تاکنون منطق کثرت، دگردیسی، دمکراسی و ارزشهای دمکراتیک را برنتابیده و هرگونه تعامل در خلای این ارزش‌ها به‌نفع تالب. تنها گزینه‌ی تعاملی که تالب میدان را به ارزشها و تعامل واقعی می‌دهد، پذیرفتن ارزشهای دمکراتیک است. 

ذهنیت رادیکال—قبیله‌ی تالب مستعد میانه‌روی دینی نیست، بماند ارزشهای دمکراتیک. تعامل با تالب زمانی ممکن و پایدار و نیتجه‌بخش است که تالبان خلع سلاح و قدرت و ارتش شود. جزیره‌وار در گروه‌های دمکراتیک‌اندیش ادغام و در فرایندی ذهنی و کنشی آماده پذیرفتن ارزشهای دمکراتیک و همه‌شمول شود. 

تقابل با تالب می‌تواند منجر تجزیه، منازعات قومی و داخلی ویران‌گر شود. این تقابل در سویه تالب و ضدتالب نمی‌ماند و ممکن پای منطقه و فرامنطقه را بکشاند. از رهگذر نخبگان و الیت‌ها کماکان افغانستان تجزیه ذهنی شده است. این تجزیه ذهنی با ورود تقابل با تالب زمینه‌ تجزیه‌ عینی را نیز فراهم می‌سازد. تقابل با تالب این‌بار بیش‌تر از غیرپشتو‌ن‌ها به قوم تیره پشتون زیان‌بار خواهد بود. 

پشتون‌ها از حیث جغرافیای محصور و وابسته به پاکستان‌ اند. استان‌های پشتون‌نشین از حیث منابع طبیعی تهی‌اند. مناطق پشتون‌نشین به‌دلیل عدم سویه‌ی شهری—شهرنشینی و منابع طبیعی و فرصت‌های کار و اشتغال‌زایی و خواسته‌های نافرجام اقتصادی و معیشتی و انسانی در صورت تجزیه سرباز مجانی استخبارات منطقه و فرامنطقه در پوشه‌ی انگیزه‌ی اسلامی خواهند شد. موردی‌که  بعید نیست. پاکستان نهایت بهره‌برداری بر ضد پشتون‌ها را خواهد کرد.

راهکاری که به‌نظر می‌رسد برای پایان غایله تقابل و تعامل با تالب کارساز و گره‌گشا باشد. خلع سلاح تالب از سوی جامعه جهانی و شورای‌امنیت سازمان‌ملل، بازتعریف تمام ارزش‌ها و نمادها در یک پروسه‌ی همه‌پرسی و رفراندوم یا تعریف جدید قرارداداجتماعی و جزیره‌سازی پتانسیل تالب و ادغام آن در گروه‌های متکثر اجتماعی و سیاسی و انتقال‌دهی نقش تالب به پشتون‌های میانه‌رو و متعهد به ارزشهای دمکراتیک. 

تالب باید مهار ایدولوژیک و فکری شود. نه مهار فیزیکی و وجودی تجربه نشان‌داده هرگونه خیال‌اندیشی-نادیده‌انگاری پیرامون گروه‌های که پایگاه، پتانسیل و ایدولوژی قومی و اجتماعی و سیاسی دارند، تولد دوباره چرخه‌‌ای بی‌پایان خشونت است. 

از همه مهم‌تر راهکار مؤثری که می‌تواند تالب را جزیره‌‌جزیزه از پستانسیل ایدولوژیک، قومی و استخباراتی‌اش مهار وخنثا کند، کار فکری و تربیتی و ذهنی بالای تالب است. نیروی ذهن و روان تالب آمیخته با خشونت ایدولوژیک و قومی است. در مواجهه با هر پدیده‌‌ی متضاد خود واکنش نشان می‌دهد. این نیرو زمانی مهار می‌شود که ساختارشکنی ذهنی و عقیدتی شود.