فرهنگی

پاره‌های پیوسته، یک دل‌نویسی قشنگ است

نوشته شده توسط admin در تاریخ 25 عقرب 1404

اشتراک گذاری: فیسبوک | توییتر | واتس‌اپ | لینکدین
بازدیدها: 37

---

دیدگاهم در مورد کتاب «پاره‌های پیوسته» را در سه بخش فشرده می‌سازم:

ـ ویژگی نثر کتاب؛

ـ آمیختگی تاریخ با روایت؛

ـ پرهیز از فردیت‌انگاری.

ویژگی نثر کتاب

یکی از ویژگی‌های بارز «پاره‌های پیوسته»، نگارش ساده اما پخته‌ی آن است که خواننده بدون درگیر‌شدن با تکلّف و ریسمان‌بازی با کلمات، فهم موضوعی‌اش از متن را دریافت می‌کند؛ و همین دست‌یابی روشن مخاطب به متن، انگیزه‌ای می‌شود برای پی‌گیری پاره‌های بعدی کتاب.

یکی از ویژگی‌های نثر خوب از دید نویسندگان بزرگی چون «محمود دولت‌آبادی» در نگارش نثرهای روایتی (چه روایت تاریخی و چه تاریخ به‌مثابه‌ی روایت) «دل‌نویسی»  است. دل‌نویسی یعنی این‌که نویسنده در چهارچوبی به نام «چیدمان واژگان»، آنچه را از ژرفای دل و عاطفه‌اش سرچشمه می‌گیرد، بی‌تعارف روی کاغذ می‌نویسد و شالوده‌ی فکری‌اش را ساده و بی‌ریا با دیگران قسمت می‌کند.

این ویژگی «دل‌نویسی» در بخش‌هایی از کتاب «پاره‌های پیوسته» به شکل زیبایی بازتاب یافته است؛ و همین ویژگی در نثر آن، چاشنی‌ای می‌شود برای تحریک اشتهای خواننده از بهر تورّق بیشتر در متن کتاب.

آمیختگی تاریخ با روایت

«پاره‌های پیوسته» از چشم‌انداز علم تاریخ، یک اثر تاریخی محض به معنای تاریخ نیست، بلکه رگه‌هایی از اشاره‌ی برهه‌ای به تاریخ را دارد. روایت‌ها به نقل نویسنده از متن رویدادها آغاز می‌شوند. برخی از این رویدادها با فضای زندگی جمعی رابطه دارند؛ اما برخی دیگر تنها به روایت‌های «منِ فردی» نویسنده خلاصه می‌شود و در کل خوانش آن‌ها، شاید تنها برای پدیدآورنده‌اش جذاب باشد و نه برای همه‌ی مخاطبان.

می‌خواهم یادآوری کنم که آمیزش تاریخ (آن‌هم برهه‌ای از تاریخ) به زبان روایت یا به تعبیری «آمیختگی تاریخ با روایت»، جذابیت بیشتری به «پاره‌های پیوسته» بخشیده است؛ زیرا این اثر نه در محدوده‌ی روایت‌های کسل‌کننده‌ی تکراری از تاریخ محض گیر می‌ماند و نه هم روایت‌هایش خالی از اشاره‌های تاریخی است. آمیختگی تاریخ با روایت یا می‌شود گفت «روایت تاریخی»، جذابیت خوانشی این کتاب را دوچندان کرده است.

پرهیز از فردیت‌انگاری

در بسیاری از کتاب‌هایی که با روش «خاطره‌نویسی» و به گونه‌ی «روایتی» نگارش یافته‌اند،‌ «منِ فردی» خاطره‌نویس یا روایت‌گر به پیمانه‌ای جلوه‌گری فزاینده دارد که مفاهیم و روایت‌های اصلی، قربانی حضور گسترده‌ی نویسنده‌ی آن شده و انگیزه‌اش نیز در بسیاری از موارد، «فردیت‌انگاری» نویسنده بوده است؛ زیرا نویسنده خواسته با پی‌گیری این شیوه، حضورش را باربار به خواننده گوش‌زد کند؛ ‌اما نویسنده در «پاره‌های پیوسته» بیشتر از به نمایش گذاشتن خودش فرادید خواننده، پابه‌پای روایت‌ها گام گذاشته و به‌حیث یک روایت‌گر بی‌طرف‌ اما متعهد، چشم‌دیدهایش را به‌درستی نقل کرده است.

«پرهیز از فردیت‌انگاری» ویژگی بارز دیگر «پاره‌های پیوسته» است که اشتیاق خواننده را برای پی‌گیری داده‌های موضوعی درون‌ متن برمی‎‌انگیزد. نشر دوباره‌ی این کتاب را برای دوست فرهیخته‌ام حضرت «رحمت‌الله بیگانه» و خوانندگان ورجاوند خجسته باد می‌گویم.

جاوید فرهاد

شاعر و نویسنده